BOAS E RESPONSABLES FESTAS DE NADAL 2021

 

Por Paula Garabatos Diéguez, bolseira da Oficina de Medio Ambiente da UDC no curso 2021-2022

Un ano máis o Nadal está á volta da esquina. Despois dun ano cheo de confusión, incerteza e sentimentos encontrados, por fin chega esa época do ano que independentemente da situación global, fainos sentir cerca da nosa familia e amizades.   

Co Nadal chegan tamén os regalos e as compras. É típico ver tendas abarrotadas de xente buscando o mellor agasallo para os seus seres queridos. Nesta época, máis que nunca, debemos comezar a ser máis responsables á hora de consumir.

Vimos estes dous últimos anos, coa COVID, a importancia que ten coidar o noso planeta e ser conscientes dos efectos das nosas accións.

Coas compras do Nadal, xeraranse toneladas de lixo e residuos que acabarán contaminando o planeta e contribuíndo á destrución do ecosistema mundial. O consumismo en masa e a necesidade de telo todo da sociedade contemporánea, debido principalmente á influenza das redes sociais e o efecto da globalización, fainos esquecer o realmente importante: coidar o lugar no que vivimos todas as persoas.      

Dende a OMA, queremos recordarvos, un ano máis, que non é necesario comprar

 irresponsablemente para ter un Bo Nadal:

Ö       Non se trata de non consumir, senón de facelo de forma responsable.

Ö       Facerse responsable do depósito separado dos residuos, seguindo o modelo de recollida de cada concello de Galiza.

Ö       Evitar as aglomeracións, pois a pandemia mundial por Covid aínda está presente.

Ö       Adoptar animais en vez de compralos.

Ö       Evitar plásticos dun só uso nas comidas.

Ö       Ser orixinais reutilizando papeis coloridos ou xornais vellos para envoltorios, evitando así outros envoltorios dun só uso.

Menos tempo para compras innecesarias.

Mais tempo para a compañía das persoas queridas.

BO NADAL E FELICES FESTAS!

Imaxe: capa do Manual Fogares Verdes do Nadal. Recolle consellos para ambientalizar as nosas festas de Nadal. Accesíbel para libre descarga en: http://www.adega.gal/media/documentos/0nadalverde.pdf

Imaxe elaborada por Carlota Fiaño, bolseira da OMA no curso 2019-2020

Máis info

Crónica: Saída de campo polo Monte da Fraga con identificación de fungos no campo.

 

Por David Posada Fernández, Bolseiro de Green Campus, curso 2021-2022

O venres 5 de novembro de 2021 realizouse unha saída de campo polo Monte da Fraga con identificación de fungos, guiada por UDCBIGBANG.

O biólogo Nacho Delgado guiou  a  actividade  que  contou  con  25  participantes.  Previamente á saída, realizou unha breve introdución sobre os fungos, sinalando que existen uns 3000 tipos distintos na Galiza, e como identificalos e distinguilos segundo o seu himenóforo (a parte baixo o sombreiro), que pode estar composto por poros (p.ex. boletus: B. edulis), por láminas (p.ex. champiñóns, ou amanitas: A. phalloides, A. muscaria), ou por veas (p.ex. cantarelas: Cantharellus cibarius), entre outras.

Punto de partida da Praza da Fraga, antes do roteiro polo Monte da fraga. Nacho (UDC BigBang) explica as diferenzas existentes entre os fungos.

 

Entre as diferenzas máis salientadas polo biólogo, figuran as distintas roturas que se producen no pé dos fungos, xa que uns rompen como un xiz, debido á que teñen células arredondadas, e outros pés rompen en feixes de fibras, porque teñen células alongadas. Ademais, tamén se poden identificar as diferenzas pola pigmentación, radio e incluso cheiro, como no caso do cogumelo polbo (Clathrus archeri). Por outro lado, Nacho describiu as diferentes formas de reprodución dos fungos (a través de esporas, xemación e fragmentación).

Durante o percorrido polo Monte da Fraga identificouse variedade de morfoloxías de cogumelos ou carpóforos (nome que reciben os corpos fructíferos dos fungos, que se corresponden co nome común de cogumelo), a maioría delas non comestibles. Amanita muscaria, Suillus bobinus, Macrolepiota procera, coa forma mais característica e coñecida formadas por sombreiro e pé que nacen en herbeiras ou baixo as árbores, e outras que se caracterizan por medrar sobre madeira morta ou son parásitas da madeira.

Por último, cabe sinalar que este ano non se atoparon exemplares de boletus no Monte da Fraga, cando en anos anteriores había cantidade e variedade de especies. O biólogo sinalou que probablemente se debeu ás fortes choivas dos últimos días e a baixada de temperatura.

Participantes contemplando os exemplares de fungos

Máis info

Crónica: Roteiro interpretativo polo Monte da Fraga

Por Jaime Caamaño Díaz, Bolseiro de Green Campus, curso 2021-2022

O martes 9 de novembro de 2021 realizouse un roteiro interpretativo polo Monte da Fraga, dirixido pola Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galicia (ADEGA).

A actividade foi guiada por Itziar Díaz e contou con 9 participantes. O punto de encontro foi a praza da Fraga, onde se realizou un pequeño resumo das explicacións que se farian durante o percorrido, ademais de amosar unhas fotografías do campus da Zapateira no ano 2006, cando a praza era un aparcadoiro de coches e o monte da Fraga un eucaliptal.

Itzar explica sobre o panel interpretativo da Praza da Fraga o percorrido da actividade

Todo o percorrido está sinalizado mediante balizas cun QR con información relativa aos traballos feitos no monte mais a biodiversidade que alí se pode atopar.

As primeiras paradas foron para ensinar os distintos proxectos de investigación da universidade, como un humidal para a depuración das augas residuais, e recoñecer as primeiras especies de árbores. Tamén se fixo unha comparación entre o eucaliptal e o bosque atlántico, e explicanronse as razóns pola que hai máis biodiversidade neste último.

As derradeiras paradas e explicacións orientáronse á visión do monte en conxunto e a súa localización no territorio, que conta cunha paisaxe privilexiada da cidade da Coruña e a súa costa. Aproveitouse esta parte do percorrido para divulgar as accións previstas a desenvolver no Monte da Fraga, tanto no relativo a actividades de sensibilización ambiental, como paisaxismo, mantemento ecolóxico e voluntariado.

O roteiro rematou no punto de partida cunha breve explicacion das áreas de compostaxe da UDC, que reciben os restos orgánicos dos comedores da universidade e conseguen a prevención dunhas 20 toneladas anuais de residuos.

  

As persoas asistentes atendendo ás explicación de Itziar na parada da baliza relacionada

 coa paisaxe do Monte da Fraga.

Máis info

Crónica: Proxecto Ríos, inspección de outono do río Lagar

Por Miguel López López, Bolseiro de Green Campus, curso 2021-2022

 

O luns 8 de novembro tivo lugar no río Lagar unha inspección dos parámetros físico-químicos e ambientais do mesmo para determinar a súa calidade xeral. Á saída presentouse alumnado de primeiro de bioloxía, unha profesora e bolseiros/as da Oficina de Medio Ambiente, sendo en total 14 persoas.

Proxecto Ríos é un programa no que grupos de voluntariado de toda Galiza realizan inspeccións de calidade das masas de auga. No caso da OMA-UDC, ten “adoptado” o treito do río Lagar ao paso polo Campus de Elviña, do que fai o seguimento de calidade segundo a metodoloxía do Proxecto Ríos en dúas ocasións ao ano: inspeccións de primavera e outono.

Cada ano recóllense datos de seguimento da calidade deste treito do río, que se inclúen no informe anual de saúde dos ríos galegos elaborado polo Proxecto Ríos.

Paco Bañobre, coordinador do Proxecto Ríos, presentou a saída cunha breve introdución do procedemento a seguir e da fauna e da flora das zonas fluviais galegas. Para a elaboración dun informe de calidade ambiental do río explicou o uso dos macroinvertebrados presentes como un indicador biolóxico, sinalando que a presencia ou ausencia de familias de invertebrados determina a calidade do río, respondendo á súa esixencia en parámetros como o osíxeno disolto, pH, nitratos, temperatura, turbidez da auga... Nesta inspección o índice de calidade resultou de “calidade boa” o río Lagar.

Nicolás Dosil, bolseiro da OMA, fixo tamén unha breve presentación do que é a Oficina de Medio Ambiente e os servizos que esta ofrece e que están a disposición de todos/as.

Finalmente, concluíu Paco coa reflexión sobre a importancia de coidar o noso entorno e o interese de monitorizar e establecer un programa de seguimento da saúde dos nosos ríos.

Paco Bañobre introducindo a metodoloxía a seguir na inspección e explicando o ecosistema fluvial do río Lagar

Máis info

Roteiro interpretativo no Monte da Fraga

 

Por María Gelpi, Bolseira da Oficina de Medio Ambiente da UDC curso 2020-2021

O xoves 3 de decembro de 2020 realizouse un roteiro interpretativo na contorna do Monte da Fraga, guiado pola Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (ADEGA).

As educadoras ambientais Itziar e María guiaron a actividade que contou con cinco participantes, cubrindo o cupo máximo derivado da situación COVID-19. En cada punto do roteiro, indicado cunha baliza e código QR, fíxose unha parada explicativa, respecto a historia, biodiversidade, ou singularidade de interese deste espazo.

Punto de saída do roteiro do Monte da Fraga, localizado na Praza da Fraga. Obsérvase a proba de escaneo do código QR localizado na baliza indicadora do roteiro, con liña branca e verde.

 

A contorna do campus universitario da Zapateira inclúe o espazo do Monte da Fraga, encadrado no denominado bosque atlántico, agora posúe unha enorme riqueza biolóxica grazas ao traballo de restauración que se desenvolveu desde o ano 2006 cando o espazo era un eucaliptal e zona marxinal do campus.

Creáronse espazos mais verdes, algúns exemplos: mellora da Praza da Fraga que na súa orixe era un aparcadoiro; unha charca para aumentar a diversidade de ecosistemas; unha zona de depuración ecolóxica das augas residuais mediante humidais construídos.

Estes lugares permiten á comunidade universitaria dispor de espazo para o lecer ao aire libre, e serven ademais como espazos de aprendizaxe e investigación, por medio das actividades de educación ambiental, prácticas de materias asociadas ás áreas de botánica da Fac. De Ciencias, ou de paisaxismo da ETSAC, entre outras.

Entre as actividades de educación e sensibilización para a conservación do entorno e a súa biodiversidade, destaca o traballo continuo para a eliminación das especies exóticas invasoras, que son o 2º motivo da perda de biodiversidade a nivel planetario. Tamén resultan de interese as caixas niño para aves e morcegos instaladas.

O coidado do Monte da Fraga como ecosistema de especies autóctonas é unha labor fundamental para poder desfrutar das aves, insectos, fungos e vexetación propias do lugar, seguindo o camiño ao son do manancial da Zapateira que nace no monte da Fraga e alimenta ao río Lagar.

 

Participantes no final do percorrido do roteiro

Máis info

Xornada de voluntariado para a eliminación da Flora exótica invasora no Monte da Fraga

 

Por Sandra Graña, bolseira da Oficina de Medio Ambiente da UDC

O pasado xoves 3 de decembro de 2020 levouse a cabo no Monte da Fraga esta actividade desenvolta pola Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galicia, ADEGA. Contou coa participación de catro persoas voluntarias¹ coordinadas polas educadoras ambientais Itziar e María.

Son varias as especies exóticas de flora invasora que afectan ao Monte de Fraga, entre elas a Cortaderia selloana, coñecida tamén como herba da Pampa ou plumacho. Traída de América do Sur, esta especie ten fácil dispersión das sementes e invade terreos con recentes movementos de terra, ocupando o espazo das especies autóctonas e provocando en consecuencia unha perda de cantidade e de diversidade destas. Por este motivo, as especies coma o plumacho, reciben o nome de Especies Exóticas Invasoras (EEI), que son a segunda causa de perda de biodiversidade a nivel planetario. Distínguense de outros tipos de plantas exóticas, que non teñen o comportamento invasor, como as patacas, que igualmente procedentes de América, necesitan ser cultivadas para manterse.

No Monte da Fraga véñense realizando traballos para a súa eliminación desde uns anos atrás e xa comezan a verse os resultados. Nesta xornada traballamos en varias liñas de acción sobre as EEI:

1. Impedir rebrotes: despois de cortar as plantas en superficie, cóbrense as raíces cun plástico negro de tal xeito que nin a auga nin o sol cheguen a elas. Para que esta técnica debilite efectivamente a planta e a súa grande capacidade de rebrote, será necesaria a permanencia do tapado durante un período entre 6 meses e 1 ano. As follas cortadas, parte vexetativa da planta sen capacidade de rebrote, déixanse no propio terreo como achega de materia orgánica.
2. Eliminación manual de tocóns: a técnica clásica e mais efectiva, que tamén se puido levar a cabo nesta ocasión, con ferramenta de man adecuada, grazas ao bo empeño do voluntariado! Unha vez se elimina o tocón, déixase invertido no propio oco coas raíces expostas. Isto require de seguimento por se aparecen rebrotes.
3. Seguimento das actuacións xa feitas anteriormente: comprobouse que as plantas que foran tapadas meses atrás xa estaban a podrecer debaixo do plástico, excepto as que por algún motivo se moveu o plástico, e polos pequenos ocos de luz foi rebrotando a planta. Nestes exemplares reparouse o tapado, mellorando o sistema de ancoraxe ao terreo mediante grampas.

Fotografías durante o voluntario, eliminando as plantas invasoras

Tódolos anos, ADEGA desenvolve estas actividades co fin de eliminar as especies invasoras do Monte da Fraga. Esta tarefa inclúe traballo e estudo previo, como é o inventariado para coñecer cales son as EEI e cales son as mais abundantes que aparecen no Monte da Fraga; tamén fan periodicamente o mapeo para localizar estas especies no espazo; e a temporalización das actividades, prevendo cal é a mellor época do ano para a eliminación de cada especie, por exemplo, no caso da herba da Pampa evítanse os meses de agosto-setembro e cando a planta ten o plumacho, para non favorecer a expansión das sementes coa súa manipulación. Nesta época o que se fai con esta especie, é a corta manual dos plumachos, no período incipiente de florecemento.

Voluntariado no Monte da Fraga tras a eliminación da herba da Pampa

¹Límite de prazas cuberto, segundo a normativa Covid.

Máis info